Daxuyanîya Çapemenî 27.05.2013-Civata Gistî a 13.ya KNKê ya du rojî [25-26 Gulan 2013] bi biryarên giring bi dawî hat.
Kombûna Gistî ya KNKê di sertên ku hewcehîya neteweyî û welatî ya Kurdistanê di dereceya herî bilind da heyî pêkhat.
Hejmara endamên kesî û organîzasyonî zêde bû. Besdarîya Kurdistanîyan ya ji her parçeyî û diasporayê gelek bilind bû. Ji Kurdistana Federal ji bilî partî û organîzasyonên polîtîk û sivîl, nûnêrê serokê Kurdistana Federal [Herêma Kurdistanê] û nûnêrê Hukûmeta Herêma Kurdistanê jî amade bûn.
Mêhvanên amadebûyî û axivtin kirî bi rêzê ve ev bûn:
1. Nûnêrê Serokê Kurdistana Federal [Herêma Kurdistanê] birêz Mesûd Barzanî, birêz Hêmin Hewramî
2. Serokê delegasyona YNKê û endamê PBya YNKê birêz Mela Bextîyar
3. Serokê Kongreya Gel birêz Remzî Kartal
4. Nûnêrê Hukûmeta Kurdistana Federal [Herêma Kurdistanê] birêz Delaver Ajgeiy – KRG
5. Parlementerê BDPê birêz Xelîl Aksoy
6. Serokê Yêkîtîya Parlementerên Kurdistanê birêz Nimet Ebdulla
7. Serokê PJAKê birêz Hacî Ehmedî
8. Serokê PYDê birêz Salih Muslum
9. Nûnêrê Goran birêz Kawa Hesen
10. Nûnêrê Hizbî Demokratî Kurdistanî Iran birêz Elî Esref
11. Nûnêrê Hizbî Demokratî Kurdistan birêz Xalid Hesenpûr
12. Nûnêrê Partîya Komunîst [Sûî] ya Kurdistanê birêz Ibrahîm Sofî – Babê Tara
13. Serokê Partîya Sosyalîst ya Demokratîk ya Kurdistanê birêz Heme Hacî Mehmûd
14. Serokê Partîya Zehmetkêsên Kurdistanê birêz Belên Mehmûd
15. Serokê Hizbî Ayende ya Kurdistanê birêz Qadir Ezîz
16. Serokê Partîya Islamî ya Kurdistanê birêz Hikmet Serbilind
17. Serokê Partîya Rizgarî ya Kurdistanê birêz Rêkar Ehmed
18. Nûnêrê PDK-Bakur birêz Bayram Ayaz
19. Nûnêrê Partîya Demokrat ya Pêsverû ya Kurdê Sûrîyê birêz Birûsk Necar 1999
20. Nûnêrê Partîya Komunîst ya Kurdistanê [Bakur] birêz Hesen Özgür
21. Nûnêrê Yêkgirtîya Islamî ya Kurdistanê birêz Sertîp Serefyanî & birêz Welîd Xazî
22. Nûnêrê Komela Islamî Kurdistan birêz Ebdulsettar Mecîd
23. Serokê Partîya Guhertina Demokratik ya Mezopotamya birêz Yasar Küçükarslan
24. Nûnêrê PÇDKê birêz Hesen Cûdî
25. Nûnêrê Komelî Zahmetkêsanî Kurdistan birêz Riza Kebî
26. Nûnêrê Partî Demokratî Kurdî Suriye – Rojava birêz Mehmûd Dawûd
27. Serokê Partiya Demokrata Kurdistan – Suriya birêz Dr. Tewfîq Hemdus
28. Nûnêrê PÇK-S Rojava birêz birêz Salar Sêxanî
29. Nûnêrê Partiya Komunista Kurd – Suriya
30. Nûnêrê Partiya Çepa Demokrat ya Kurd li Sûriyê – Rojava birêz Dr. Nûrî Kano
31. Nûnêrê Partîya Keskî ya Kurdistanê birêz Hindirên Esref Numan
32. Nûnêrê Rêxirawî Demokratîkî Yarsan birêz Navxwaz Nazerî
33. Nûnêrê YNDK birêz Sêrzad Elî
34. Nûnêrê Otonomîya Kurd li Rusya birêz Cemal Semoyan
35. Nûnêrê Encumena Nistimanî Kurd li Sûrîye birêz Dr. Ebdulkerîm Omer
Mesaja serokê Konseya Rêvebir ya KCKê birêz Murat Karayilan û endamê Konseya Rêvebir ya KCKê birêz Cemîl Bayik jî hatin xwandin.
Partî û organîzasyonên endam yên amadebûyî jî ev bûn:
Endam:
1. PKK
2. KCK
3. PJAK [Partîya Jîyana Azad ya Kurdistanê]
4. PYD
5. PARTIYA KOMUNIST YA KURDISTANÊ [Sûî]-Basûr
6. Partî Zehmetkêsanî Kurdistan
7. Partîya Sosyalîstî Demokratî Kurdistan – Basûr
8. Hizbî Ayindeyî Kurdistan
9. Komela Islamî Kurdistan
10. PÇDK [Partîya Çareserîya Demokratîk ya Kurdistanê]
11. Partîya Komunist Ya Kurdistanê-Bakur
12. PAJK
13. KJB
14. PIK [Partîya Islamî ya Kurdistanê]
15. Partîya Keskî ya Kurdistanê
16. Partî Demokratî Kurdî Suriye – Rojava
17. Partîya Demokrata Kurdistan – Suriya
18. Partîya Çepa Kurd-Sûrîye – Rojava
19. Partîya Komunista Kurd – Suriya
20. Partîya Rizgarî ya Kurdistanê
21. Partîya Çepa Demokrat ya Kurd li Sûriyê -Rojava
22. Partîya Guhertina Demokratik ya Mezopotamya
23. YNDK – Basûr
24. Rêxirawî Demokratîkî Yarsan
25. Bizûtnewey Demokrati Gelî Kurdistan – Hewlêr
26. CIK [Civaka Islamî ya Kurdistanê]
27. Otonomîya Kurd li Rusya
28. Civata Kurd Li Ukrayna
29. Navenda Çapemenî û Ronakbîrî ya Jînan li Hewlêr
30. Chak
31. Enstituya Kurdi ya Brukselê
32. Instituta Kurd Li Elmanya-Köln
33. Instituta Kurd Swêd
34. KON-KURD
35. FEK [Federasyona Komeleyên Êzidîyan]
36. FEDA – Federasyona Elewîyên Kurdistanê
37. YEK-KOM Almanya
38. YMK [Yêkîtîya Mamostayan]
39. Tevgera Jina Azad li Ewrûpayê
40. TEV-ÇAND
41. ASUDA – Silêmanî
42. Centera Ragihandina Roshinbîrên Jinan
43. Agirgeha Zerdestîyan – Siwêd
44. Înîsîyatîfa Doktorên Kurd – Almanya
45. YEKMAL – Berlin
46. Komala GAYANDIN – Hewlêr
47. Zentrûma Kurdî- Berlîn
48. AZERMÊR Sazîya Mafê Jinan – Siwêd
49. Yêkîtîya Xwandekarên Kurdistanê – YXK
50. Nûnêrê Komeleya Çandî ya Kurd – Ronahî li Azerbaycanê birêz Fexreddîn Pasayev
Partî û organîzasyonên çavdêr:
-Yêkgirtîya Islamî ya Kurdistanê
-Komelî Zahmetkêsanî Kurdistan
-Hemwelatîyê Azad
-Partîya Demokrat ya Pêsverû ya Kurdê Sûrîyê
Mêvan:
1. BDP
2. KDP [Partîya Demokrat ya Kurdistanê]
3. YNK [Yêkîtîya Nistimanî ya Kurdistanê]
4. GORAN
5. Hizbî Demokratî Kurdistanî Iran
6. Hizbî Demokratî Kurdistan
7. PDK-Bakur
8. Yêkîtîya Parlementerên Kurdistanê
Wekî ji lîsteya jorî jî tête dîtin 50 [pêncî] organîzasyonên endam, 4 [çar] organîzasyonên çavdêr û 8 [hest] organîzasyon jî wekî mêhvan digel hejmareke bilind ya polîtîker û ronakbîrên serbixwe yên Kurdistanî û endam amade bûn di Kombûna Gistî [Civata 13.] ya KNKê da.
Di kombûnê da li ser pirs û pirsgirêka Kurd û Kurdistanê, xelkên Kurdistanê, pêshatinên polîtîk, armancên bizava neteweyî û welatî û tifaqa navxweyî bi berfirehî hate rawestan.
Di roja ewilî ya kombûnê da deklarasyoneke 11 [yazdeh] maddeyî bi yêkdengî hate qebûl kirin û belav kirin ku di dawîya vê daxuyanîyê da ye.
Ji alîyê kar û xebatên KNKê û bi gistî doza Kurdistanê ve girêdayî, ev biryarên giring yên li jêr hatin standin.
1. KNK hewildanên xwe bidomîne ku hemû dînamîkên neteweyî û welatî li ser zemînê yêkîtîya neteweyî û welatî bigihine hev.
2. Ji bo komkirina Konferansa Yêkîtîya Neteweyî û Welatî ya Kurdistanê xebat bête kirin.
3. Ji bo azadîya birêz Ocalan û hemû girtîyên polîtîk karekî berfireh bête kirin.
4. Karekî navxweyî û navneteweyî bête kirin ku birêz Abdullah Ocalan ji bo ”Xelatê Astîyê yê Nobelê” wekî namzet bête nîsandan.
5. KNK bangî dewleta Fransayê dike ku endamê Konseya Rêvebir ya KNKê birêz Adem Uzun zûtirîn dem serbest bikin.
6. Destkevtên Kurdistanê bi gistî û bi taybetî statuya Kurdistana Federal û pêkhatina nû ya li Rojavaya Kurdistanê bêne parastin.
7. Prosesa nû ya li bakura Kurdistanê û Tirkîyeyê ku ji teref serokê PKKê birêz Ocalan û KCKê ve hatîye dest pê kirin bête destek kirin.
8. Digel Kurdan, maf û daxwazên xelkên li Kurdistanê; Asûrî-Suryanî-Kildanî, Ermenî, Ereb, Tirk, Faris, Qereç û yên dî û dîn, mezheb û bawerîyên li Kurdistanê; Islam, File, Cihû, Ateîst, Elewî, Êzidî, Siî, Yarsan û yên dî, di zemînê civata demokratîk, sosyal û sekular da bêne parastin.
9. Li Rojavaya Kurdistanê sîstemekî demokratîk, sosyal û sekular bête avakirin û di serî da leskerî, asayisa polîsî û hemû dem û dezgeh û mekanîzmayên îdarî li ser esasê yêkbûnê bêne organîze kirin û avakirin.
10. Bang li Amerîka, YE û dewletên dî bête kirin ku PKK ji lîsteya terorê bête derêxistin.
11. Bang li UN û dezgehên dî yên navneteweyî bête kirin ku di çareserkirina doza Kurd û Kurdistanê da dadyar bin û rê li ber çareserîyeke demokratîk xwes bikin û destekê bidine xelkên Kurdistanê.
12. Bang li dewleta Iranê bête kirin ku dawîyê li îdam, siddet û binpêkirina mafên Kurd û Kurdistanîyan bîne û digel pêsengên polîtîk yên Kurdistanê dest bi muzakereya çareserîyê bike.
13. KNK bang li dînamîkên neteweyî û welatî yên li Rojhilata Kurdistanê dike ku di navbeyna xwe da yêkîtîyeke koalisyonel pêkbînin û beramberî rejimê xwe bikin yêk û herweha digel opozisyona Iranî jî tifaqê çêbikin.
14. KNK bang li Kurdistanîyên Rojavaya Kurdistanê dike ku bi Peymana Hewlêrê [Tirmeh 2012] ve girêdayî bin û di bin rêvebirîya ”Konseya Bilind ya Kurdî” da kom bin.
15. KNK bang li rêvebirîya Kurdistana Federal dike ku li ser pirsa Kerkûk û navçeyên ku li derveyî tixûbên Kurdistanê hatine hêlan bi giringî raweste û wan navçeyan pasve vegerînin nav tixûbên Kurdistanê.
16. KNK bangî xelkên Tirk, Ereb û Faris dike ku ji bo avakirina sîstem û rejimên demokratîk, sosyal û sekular pistevanîya xelkê Kurd û Kurdistanîyan bikin ku bi hev ra jîyaneke astîyane, azadane, wekhevîyane û dadyarane pêkbêt.
Kombûna Gistî ya KNKê di rêvebirîya xwe da reformek pêkîna û hem modelê hevserokîyê wekî jinek û mêrek qebûl kir, hem jî hejmara jinan di konseyê da hate zêde kirin. Di peyman û peyreva KNKê da guhorîn pêkhatin û ji bo Konseya Rêvebir û Komîteya Huqûqê hilbijartin hatin kirin.
Ji bo hevserokîya KNKê ev nav hatin hilbijartin:
1. Nîlûfer Koç
2. Tahir Kemalîzadeh
Ji bo Konseya Rêvebir jî ev nav hatin hilbijartin:
1. Zubeyir Aydar
2. Adem Uzun
3. Rojan Hazim
4. Dilsa Osman
5. Songul Karabulut
6. Georg Aryo
7. Surûr Kemanger
8. Rodî Melek
9. Refîk Gefûr
10. Nizamettin Toguç
11. Medenî Ferho
12. Nadîya Mizûrî
13. Behzad Pîrmûsa
Endamên cihgir [ihtiyat]:
1. Semîre Abdullah
2. Dr. Bengî Haco
3. Sehla Hefîd
Ji bo Komîteya Huqûqê jî ev nav hatine hilbijartin:
1. Nasir Resûlî
2. Xalid Ezîzoglu
3. Jale Mehemedî
4. Ahmed Karamus
5. Feride Mehmûd
Cihgir [Ihtiyat]:
1. Handren Amêdî
2. Yasar Küçükaslan
Kombûna Gistî [Civata 13.] ya KNKê di roja destpêkê da deklarasyoneke 11 [yazdeh] maddeyî jî belav kir û li jêr didin:
Deklarasyona Kombûna Gistî [Civata 13.] ya KNKê
25 Gulan [May] 2013, Bruksel
Kombûna Gistî ya KNKê di roja xwe ya yêkemîn da, bi besdarîya hejmareke bilind ya mêhvan û endamên ji seranserê Kurdistanê û meydanên dîasporayê, pêdivî dît ku vê deklarasyona 11 [yazdeh] maddeyî bi bîr û rehîya gistî ya Kurdistanê û cîhanê ra bigihîne.
1. Kurdistan welatê Kurd û Kurdistanîyan e û gelek xwezayî mafê wan heye ku çarenivîsa xwe bi xwe tayîn bikin.
2. Kombûna me bi terkîba xwe ya bilind ya neteweyî û welatî ve destnîsan dike ku têkosîna rizgarîya Kurdistanê bi suûreke bilind ya neteweyî û welatî heta serkevtina mezin dê bête domandin.
3. Demokratîzasyona Rojhilatanavîn bi temamî bi qebûlkirin û naskirina statuya Kurd û Kurdistanê ve mumkun dibe. Lewma dewletên bi pirsa Kurdistanê ve dîrekt û îndîrekt peywendîdar divêt vê rastîyê bibînin û li goreyî vê yêkê pozisyona xwe askera bikin û daxwazên Kurd û Kurdistanîyan bi cih bînin. Herweha di serî da Kerkûk û hemû navçeyên li derveyî tixûbên Kurdistanê hatine hêlan divêt bêne vegerandin bo nav Kurdistanê û rêz li tixûbên Kurdistanê bête gitin.
4. Kombûna me pêshatinên li Rojavaya Kurdistanê giring dibîne û pistî destkevta basûr, rojavayê jî destkevtî dibîne û bangî Kurdistanîyan dike ku van herdu çeperan biparêzin.
5. Li bakur proseseke nû hatîye dest pê kirin ku li ser daxwazên neteweyî û demokratîk digel dewleta Tirkîyeyê muzakere tête kirin. Em vê insiyatîfa nû ya bizava neteweyî li bakur maqûl dibînin û pistevanîyê dikin û bangî hêz û kesên neteweyî û welatî dikin ku di nav xwe da yêkîtîyeke kamil pêkbînin ku ev hewildane serbikeve. Herweha em bangî dewleta Tirkîyeyê jî dikin ku daxwazên Kurdistanîyan yên maqûl û demokratîk bi cih bînin û di serî da birêz Ocalan û hemû girtîyên polîtîk serbest bikin.
6. Kombûna me çar rêze konferansên Amed, Hewlêr, Ankara û Brukselê di plankirina prosesa ”Astî ûdemokrasîyê” ya li Tirkîye, Kurdistan û Rojhilatanavîn da platformên giring dibîne û pistevanîyê dike.
7. Têkosîna neteweyî ya li Rojhilata Kurdistanê hatîye merheleyeke nû ku divêt hêzên neteweyî û welatî li goreyî pêshatinên li Rojhilatanavîn xwe li ser zemînê yêkîtîya neteweyî û welatî organîze bikin û ji bo bi destxistina statuya neteweyî û demokratîk xwe amade bikin.
8. Kombûna me bi dengekî bilind bangî Kurd û Kurdistanîyan dike ku tifaqa navxweyî di dereceya herî bilind da vehûnin û mayînde bikin. Garantîya parastina destkevt û çeperên neteweyî û welatî ev yêkîtîya navxweyî ye.
9. Kombûna me askera teyîd dike ku di çareserîya pirsa Kurdistanê da digel Kurdan kêmanîyên etnîk û dînî jî hevpar in, xwedanên Kurdistanê ne û divêt di nav Kurdistanê da sîstemê demokratîk, azad, wekhev, dadyar û sekular bête ava kirin.
10. Kombûna me zihniyeta mêrsahî ya di nav civata Kurd û bi gistî Kurdistanê da ji bo demokratîzasyona navxweyî astengeke mezin dibîne û bangî hemû xelkên Kurdistanê dike ku li ser zemînê azadî û wekhevîya cinsî civateke dadyar ya bi hemû bihayên mirovî ve tijî ava bikin.
11. Kombûna me bangî Amerîka, Rûsya, YE, UN û dewletên dî dike ku di pirsa bi gistî Kurd û Kurdistanê û bi taybetî di çareserîya pirsa Rojavaya Kurdistanê da dadyar bin û pistevanîya daxwazên rewa yên Kurd û Kurdistanîyan bikin.
Civata Gistî ya 13min ya KNKê
25 – 26.05.2013